တၢၢ်ကွဲၤတဖၣ်, ဒီးယွၤအတၢ်အၢၣ်လီၤတဖၣ်
ဖဲယဂဲၤဆၢထၢၣ် ကွၢ်ကီ နဲၣ်အၣ်ကရၢ် (Niagara) ထံလီၤဆူ အတၢ်လီၤလိၣ်လီၤလး အစိကမီၤအကတီၢ်န့ၣ်, ယပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ ပှၤဟဲဟးလိာ်ကွဲကွၢ်ကီတၢ်တဖၣ် စးထီၣ်ဒိတၢ်ဂီၤ သတူၢ်ကလာ်န့ၣ်လီၤ. ယကွၢ်ဃီၤဆူ တၢ်လီၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ကွၢ်ဝဲတတီၤန့ၣ်ဒီး, ယထံၣ် တၢၢ်ကွဲၤတထံၣ် ဟဲအိၣ်ဖျါထီၣ်, ဒီးအိၣ်ကဝီၤဃာ်ဝဲ ထံကျိအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢၢ်ကွဲၤ အတၢ်ဟဲဖျါထီၣ်ဝဲန့ၣ် စးထီၣ်လၢ ကသ့ၣ်အခီၣ်မ့ၣ် ထးကွီၤ အထံလီၤဆူ (Horseshoe Falls) အခီၣ်ထံး, ဒီးကတၢၢ်ဝဲဖဲ အမဲရကၤ အထံလီၤဆူ အခီၣ်ထံးန့ၣ်လီၤ.
တၢ်လၢတၢၢ်ကွဲၤစံးတၢ်နီၢ်နီၢ်န့ၣ်, အကတၢၢ်တအိၣ်ဘၣ်. တၢၢ်ကွဲၤလၢ ယထံၣ်ဘၣ်တ့ၢ်လံထဲတဘျီဧိၤန့ၣ်, မ့ၢ်တၢ်အကဝီၤအလၢအပှဲၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တဘျီန့ၣ်, ဖဲယကွၢ်လီၤတၢ်ဆူ ကဘီယူၤအပဲတြီဖိ, ဒီးလၢတၢ်ချၢတၢ်လီၢ်အယံၤ, တၢ်အၢၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ် မုၢ်အတၢ်ကပီၤဆဲးလီၤဘၣ် အကျိၤအကျဲလိၤလိၤဘၣ်ဘၣ်အကတီၢ်ဖိန့ၣ်, ယထံၣ်ဘၣ် တၢၢ်ကွဲၤအလၢအပှဲၤ အိၣ်ဖျါထီၣ်ဒီတကွီၤန့ၣ်လီၤ. တုၤကဘီယူၤအတၢ်လဲၤကျဲ ဆီတလဲအသး, ဒီးတၢၢၢ်ကွဲၤလီၤမၢ်ဝဲအကတီၢ်, ယဆ့ၣ်နီၤကွၢ်ကီအီၤလၢ တၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.
တၢၢ်ကွဲအံၤ ဟ့ၣ်ယၤတၢ်လၢယကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထီၣ်တဖၣ်အါမး, တၢ်လၢအမ့ၢ် ကစၢ်ယွၤ တအိၣ်ဒီး တၢ်အခီၣ်ထံးဒီးတၢ်အကတၢၢ် စံးတၢ်န့ၣ်, ကမ့ၢ်ဝဲဒ်လဲၣ်.…
သူၣ်လီၤအသးလၢထံဖိကျိအနံၤ
ဘ့(လ) မ့ၢ်ကီၢ်ဒိၣ်ခွါလၢ အိၣ်ဘှံးက့ၤလၢ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤ, ဒီးတယံာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ညိကွံာ်ဝဲ တၢ်နီၣ်သိလ့ၣ်အတၢ်မၤ, ဒီးအိၣ်ဆိးဝဲဒၣ်တဂၤဧိၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်လဲၤဟံးန့ၢ် တၢ်အီၣ်တၢ်အီတဖၣ်လၢ ပှၤဆါတၢ်ပှ့ၤတၢ်အလီၢ်, ကဘၣ်လဲၤထုးထီၣ် ကသံၣ်ကသီ တဖၣ်, ဒီးလၢအိၣ်ဘှံးနံၤ, တၢ်လဲၤဆှၢအီၤဆူ တၢ်ဘါသရိာ်အဂီၢ်, အဝဲလိၣ်တၢ်မၤစၢၤ န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဘ့(လ) စံးဝဲဒၣ်လၢ, “တနံၤဘၣ်တနံၤန့ၣ် ယအဲၣ်ဒိးအိၣ်ဆိးလၢ ဟံၣ်ဃီန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယွၤ လၢကွဲၤထံၣ်ဟူအပူၤ, ခီဖျိတၢ်သးဝံၣ် စံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤ လၢပတဟ့ၣ်ဘၣ်အပှ့ၤကလံၤ, ဒီးတၢ်မၤလိ လံာ်စီဆှံ ဒီတနံၤကျၢၤ န့ၣ် မ့ၢ်နသ့ၣ်ညါဧါ” န့ၣ်လီၤ. ဘ့(လ) မၤလၢာ်ဝဲဒၣ် အမုၢ်နံၤတဖၣ်န့ၣ် ပှဲၤလုာ်ဘၢကွံာ်ဒီး ယွၤကလုၢ်ကထါ, တၢ်ထုကဖၣ်, ဒီးသးဝံၣ်စံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲပသူၣ်ပသးတဖၣ်သူၣ်လီၤအသးအလီၢ်န့ၣ် လုၢ်လၢ်လၢ ပဟံးဃာ်တဖၣ်န့ၣ် ဒိၣ်စိလုၢ်ဘၢဝဲန့ၣ်လီၤ. ထါစံးထီၣ်ပတြၢၤနီၢ်ဂံၢ် ၁:၁-၂ ပာ်ဖျါထီၣ် ပှၤတဂၤအလုၢ်အလၢ်လၢ အဒိးန့ၢ် တၢ်ဘၣ်ကစၢ်ယွၤအသး- မုၢ်လၤသးခုဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ, ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ မုၢ်ဆါဆဲးလၢမုၢ်နၤ, ဒီးတလူၤပိာ်ထွဲ ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်ထီဒုၣ်ထီဒါအလုၢ်အလၢ်တဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်လီၤ. တၢ်ကီတၢ်ခဲကဟဲလီၤဘၣ်…
တၢ်အဲၣ် အတၢ်ဟ့ၣ်သါလၢ ကစၢ်ခရံာ်အပူၤ
ဖဲကီၢ်စွံးဒဲၢ် (Sweden) န့ၣ် တၢ်ကတိၤ “ဒူစတဲးန့” (dostadning) အိၣ်ဝဲတဖျၢၣ်, ဒီးအခီပညီလိၤလိၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ “တၢ်သံဒီးတၢ်မၤကဆှီတၢ်” န့ၣ်လီၤ. တၢ်ထံၣ်တမံၤအံၤ, အဲၣ်ဒိးစံးဝဲလၢ ဒ်ပသးပှၢ်ထီၣ်အကတီၢ်, ပကြၢးဆိကတီၢ် တၢ်ပာ်ဖှိၣ်ဟံးဃာ် ပိးလီတဖၣ်, ဒီးစးထီၣ် မၤစှၤလီၤ တၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ် လၢပတၢ်အိၣ်မူဒီစိၤ တၢ်လၢပထၢဖှိၣ်ပာ်ဖှိၣ်တ့ၢ်အီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤစွံဒ့း(ၡ)ဖိတဖၣ်အဂီၢ်, “တၢ်သံဒီးတၢ်မၤကဆှီတၢ်” စံးတၢ်နီၢ်နီၢ်န့ၣ်, မ့ၢ်တၢ်အဲၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်, ဒီးအတၢ်ပညိၣ်မ့ၢ်ဝဲ, ဖဲအလဲၤပူၤကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, မၤဘီၣ်မၤညီထီၣ်ဝဲဒၣ် ဖိလံၤတဖၣ်, ဒီးပတံၤသကိးတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိး ဒီးဖိလံၤတဖၣ်, ဒီးတံၤသကိးတဖၣ် ကရဲၣ်ကျဲၤ တၢ်လၢပှၤသံတဖၣ် ပာ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်တဖၣ် ကညီဝဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဒ်ပမ့ၢ် ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးသ့ၣ်တဖၣ်အသိး, ဖဲပသးအနံၣ်အလါတုၤဃီၤဝဲ အကတီၢ်တကတီၢ်န့ၣ်, ပဆိကမိၣ်ထီၣ် တၢ်ဟ့ၣ်သါအဂ့ၢ်- တၢ်လၢအဒုးမူဒုးဂဲၤပှၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲပစံးကတိၤ တၢ်ဟ့ၣ်သါအဂ့ၢ်န့ၣ်ဒီး, အါတက့ၢ်န့ၣ်. ပထံၣ်ဒၣ် ကျိာ်စ့, တၢ်န့ၢ်သါ, မ့တမ့ၢ် တၢ်အဲၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်မၤစၢၤတၢ်တဖၣ် ဘၣ်ဆၣ်, ပကဘၣ်စံးကတိၤ တၢ်ဟ့ၣ်သါအဂ့ၢ် အိၣ်ဝဲအါမးန့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ကွၢ်…
တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်ကဒါက့ၤ
ဒ်ပှၤလိၣ်ဘိထီၣ်သီတဂၤအသိး တၢ်လိၣ်ကွဲ ဒိးစက့း ဒုးနဲၣ်တၢ် (figure skating) န့ၣ်ယဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. ယသးဘၣ်ယဲလၢ တၢ်ပာ်ဖှိၣ်ဃါဃုာ်ဒွဲလၤကူၣ်သ့ဒီးတၢ်လိာ်ခိၣ်လိာ်ကွဲ ဖဲထံလီၤသကၤ အဖီခိၣ်, လၢတၢ်ဝံၢ်တရံးနီၢ်ကစၢ်ချ့ချ့, တၢ်စံၣ်ဂဲၤကလံၣ်, ဒီးတၢ်ဒုးနဲၣ်က့ၢ်ဂီၤ အကလုာ်ကလုာ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲယကွၢ်ကီတ့ၢ် ပှၤဒိးစက့းစဲၣ်နီၤတဖၣ် ဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်ဒုးနဲၣ်တၢ်ဂဲၤဒိတဖၣ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, အကတၢၢ်န့ၣ် ယဒိးန့ၢ် ခွဲးယာ်လၢ ကလဲၤမၤလိန့ၢ် တၢ်ဒိးစက့းလၢ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိတဖုအကျါန့ၣ်လီၤ. ယမၤလိန့ၢ် ပကဘၣ် ဒိးစက့းစံၣ်ယူၤဝဲဒၣ်ဒ်လဲၣ်, အိၣ်ကတီၢ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဒိးစက့းတဖၣ် အပတီၢ်ကအိၣ်ဝဲဒၣ် ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ, တၢ်အကါဒိၣ်ကတၢၢ်လၢကဘၣ်သ့ၣ်ညါမၤလိန့ၢ်ဝဲန့ၣ်, ပမ့ၢ်လီၤဃံၤန့ၣ်ဒီး, ပကဘၣ် ဂဲၤဆၢထၢၣ်က့ၤချ့ချ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢခံကတၢၢ်, ဖဲနီၢ်တဂၤ အတၢ်မၤလိန့ၣ်, ယမၤလိန့ၢ်ဘၣ် ပကဝံၢ်တရံးပနီၢ်ကစၢ်ချ့ချ့ဒ်လဲၣ်. ပကစံၣ်ဒ်လဲၣ်ဘၣ်ဆၣ်, ထီဘိန့ၣ် ယဘၣ်သန့ၤလီၤယသးလၢ တၢ်သ့တၢ်ဘၣ် အဂံၢ်ခီၣ်ထံး, လၢအမ့ၢ် ပမ့ၢ်လီၤဃံၤန့ၣ်ဒီး, ပကဘၣ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်ကဒါက့ၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဒ်သိးပကသ့ၣ်ညါ “တၢ်လီၤဃံၤ” န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်လဲၤခီဖျိတမံၤလီၤန့ၣ် တလိၣ်လၢ ပကဘၣ်မ့ၢ် ပှၤလိာ်တၢ်ကွဲဖိတဂၤဘၣ်. နီၢ်နီၢ်န့ၣ်, မ့ၢ်လၢပမၤတၢ်ဒဲးဘးအဃိ, (မ့) ပခီၣ်ဘၣ်တိၢ်လီၤဃံၤ…
တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီကဆှီဒီဖိ
ယမါဒီးယၤ ပလဲၤဒိးလ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ်ဖိန့ၣ် ပအဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါလၢ ပယီၢ်တ့ၢ်ဝဲ မံၤလာ်တဖၣ်အိၣ်ထဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ဒ်သိးယကပှ့ၤ နီၣ်ထိၣ်တၢ်လဲၤအဂီၢ်, ယလဲၤဆူ ပှၤဆါတၢ်ပှ့ၤတၢ်အကျး, ဒီးယဟဲက့ၤစိာ် ပိးလီဖိအံၤဆူဟံၣ်န့ၣ်ဒီး, ယထံၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်ထိၣ်ဒွး ရဲၣ်ကျဲၤတၢ်တဖၣ်န့ၣ် ကီခဲဝဲဒၣ်လၢယဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ယက့ၤကဒါက့ၤဆူ ကျးလၢ ယပှ့ၤတၢ်အလီၢ်, ဒီးပှၤလၢအဆါလီၤယၤ ပိးလီၤအံၤ, ဒ်သိးပိးလီဖိအံၤ ကမၤတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်, ရဲၣ်ကျဲၤဝဲလၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်ဖုၣ်ကိာ်ဖိန့ၣ်လီၤ. ယထံၣ်လၢ တၢ်ရဲၣ်ကျဲၤပိးလီဖိအံၤန့ၣ် တကီတခဲဝဲဒၣ် ဒ်ယဆိကမိၣ်တ့ၢ်ဝဲအသိးန့ၣ်ဘၣ်.
လၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ် ပိးလီအသီ, ဒီးတၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ်အသီတဖၣ်န့ၣ် ကဖျါလၢ ပနၢ်ပၢၢ်အီၤတညီဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အဒိန့ၣ်, ကွၢ်ဆိကမိၣ်ထံ တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤအဂ့ၢ်တက့ၢ်. ပှၤတနီၤ ကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တၢ်ကဲထီၣ်ကစၢ်ယွၤအဖိန့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်လၢအမၤသဘံၣ်ဘုၣ်ပှၤအသးန့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်, ဖဲလံာ်မၤတၢ် ၁၆:၃၁ န့ၣ် လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်ကတိၤကဆှီဒီဖိ, “စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးခရံာ်တက့ၢ်. ဒီးနကတုၤလၢ တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤနဲ, ဒီးနပှၤဟံၣ်ဖိလီၤ” န့ၣ်လီၤ. တလိၣ်လၢတၢ်ကလူၤပိာ်ထွဲ တၢ်သိၣ်တၢ်ဘျၢတဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. တလိၣ်လၢ တၢ်ကဘှါဆှဲ တၢ်ဂ့ၢ်ခူသူၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်.
ရိမ့ၤ…
